Thursday, January 15, 2009

මහජන මුදලින් නඩත්තු වෙන ආයතන ගැන දැනගන්න සිවිල් සමාජයට අයිතියක් තියෙනවා.

රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයන්හි ක‍්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ පරීක්ෂා කිරීමේ පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කමිටුව 2008 දෙසැම්බර් 08 වැනිදා සිය අතුරු වාර්තාව පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළහ. එහිදී ඳුෂණයට එරෙහිව ක‍්‍රියාත්මක වන ප‍්‍රධානතම ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් වන ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනයේ ක‍්‍රියාකාරීත්වය සම්බන්ධයෙන් කමිටු අතුරු වාර්තාවේ සඳහන් කරුණු අගතිගාමී බව කියමින් එම ආයතනය පසුගිය ජනවාරි 05 වැනිදා පිළිතුරු වාර්තාවක් නිකුත් කළා.
එයට අනුව,
ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා යනු රාජ්‍ය සහ පෞද්ගලික අංශය, ආධාර සපයන්නන් සහ අනෙකුත් ගෝලීය කණ්ඩායම්වල ආකල්ප වෙනස් කිරීමේ අරමුණින් විවිධ මට්ටමේ ඳුෂණ විරෝධී ක‍්‍රියාකාරකම්වල නිරතවන ජාත්‍යන්තර සංවිධාන සමූහයේ මෙරට ක‍්‍රියාත්මක නියෝජිත ආයතනයයි.

2001 වසරේ එම ආයතනය දකුණු ආසියාවේ අනෙකුත් ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ආයතන හා එක්ව කරන ලද මහජන මත විමසුමට අනුව දකුණු ආසියා කලාපයේ රටවල දුෂිතම ආයතනය පොලීසිය බව අනාවරණය විය.

එම නිසා ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය රාජ්‍ය සහ සිවිල් යන දෙඅංශයේම සහභාගීත්වය ඇතුව පොලිස් මහජන සම්බන්ධතාව නැංවීමටත්, පොලීසියේ අවංකභාවය වර්ධනයටත් පොලිස් ව්‍යාපෘතියක් දියත් කළහ. එය ශ‍්‍රී ලංකා පොලීසිය සම්බන්ධයෙන් සිදු කරන ලද එබඳු පළමු ව්‍යාපෘතියයි. මහජන මුදලින් නඩත්තු වන ජනතා ආයතනයක් වන පොලීසියේ ඳුෂණ වැළැක්වීමට හැකි සෑම පියවරක්ම ගැනීම පොලිස් නිලධාරීන්ගේ මෙන්ම මහජනතාවගේද වගකීමක් යන්න පිළිගනිමින් ආරම්භ වූ මෙම ව්‍යාපෘතියට එවකට තිබු ජාතික පොලිස් කොමිසම සහ පොලිස්පතිතුමාගේ ද ධනාත්මක ප‍්‍රතිචාරයක් ලැබුණි.

කරුණු එසේ වුවද 2008 දෙසැම්බර් 08 වැනිදා රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයන් පිළිබඳ පරීක්ෂා කිරීමේ පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කමිටුව සිය අතුරු වාර්තාව පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරමින් පවසා සිටියේ මෙම ව්‍යාපෘතිය ඇරඹීමට පොලිස් අවසරය ලබා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් සාවද්‍ය තොරතුරු සැපයීම නිසා ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනයට චෝදනා කිරීමට කමිටුවට සිදු වූ බවය. ඊට පිළිතුරු ලෙස ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය දක්වන්නේ මෙම ව්‍යාපෘතිය ඇරඹීම සම්බන්ධයෙන් එවකට තිබූ ජාතික පොලිස් කොමිසමත්, පොලිස්පතිතුමාත් හොඳින් දැන සිටි බවය. එසේම ව්‍යාපෘතිය ක‍්‍රියාත්මක වන කාලයේ හිටපු පොලිස්පතිවරු දෙදෙනෙක්ද ඊට සහාය දක්වා ඇත.

තවදුරටත් එම ආයතනය 2007 මාර්තු 21 වැනිදා පැවැත්වූ කමිටු රැස්වීමේ සටහන් වාර්තා ඉල්ලා සිටීමේදී පාර්ලිමේන්තුව හමුවේ ඉදිරිපත් කිරීමට පෙර පාර්ලිමේන්තු කමිටුවක කිසිඳු වාර්තාවක් ප‍්‍රකාශයට පත් කිරීම බලයන් සහ වරප‍්‍රසාද සම්බන්ධ පාර්ලිමේන්තු පනතේ 09 වන වගන්තියේ ඊ කොටස යටතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදක් බව දක්වමින් ලබා දීම ප‍්‍රතික්ෂේප කර ඇත.

එනිසා හිටපු පොලිස්පතිවරුන් හෝ වෙනත් පොලිස් නිලධාරීන් කමිටුවට පැවසූ දෑ ගැන එම ආයතනය දැනුවත් වී නැත. එමඟින් කමිටුව ස්වභාවික යුක්තියේ මුලික ප‍්‍රතිපත්තීන් වන ඕනෑම පුද්ගලයෙකු හෝ ආයතනයක් ගැන අගතිගාමී නිගමනයකට එළැඹෙන විට ඊට විරුද්ධව කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමට ඇති අවකාශ අහුරා ඇත.
මීට අමතරව කමිටුව දක්වා තිබූ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන විගණනයට ලක් නොවන බව කියන කරුණට පිළිතුරු දෙමින් ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය දක්වන්නේ සිය ආයතනයේ ගිණුම් පිළිගත් විගණන ආයතනයක් මඟින් විගණනය කරනවා පමණක් නොව අන්තර්ජාලය ඔස්සේ ද ප‍්‍රචාරයට පියවර ගෙන ඇති බවයි. මෙම තේරීම් කමිටුව පැවැත්වෙන අතරතුර එහි සභාපතීත්වය දරමින් සිටි විජිත හේරත් මන්ත‍්‍රීතුමාගේ ප‍්‍රකාශය උපුටා දක්වමින් තම ආයතනය පිළිබඳ අහිතකර, පක්ෂග‍්‍රාහි,සාවද්‍ය හා අතාර්කික වාර්තා බොහොමයක් මාධ්‍යයන්හි පළවුවත් පාර්ලිමේන්තුවේ වරප‍්‍රසාද පනත යටතේ වාර්තාවක් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන තුරු මාධ්‍ය වාර්තාවලට ප‍්‍රතිචාර දැක්වීමෙන් එම ආයතනය වැළකී සිටියහ. නමුත් මාධ්‍ය වාර්තා පිළිබඳ කමිටුවට කරන ලද දැනුම් දීම් වලටද කමිටුවෙන් පෙරළා ප‍්‍රතිචාරයක් ලැබී නැත. එම වාර්තාවල පළවූ අසත්‍ය තොරතුරු මඟින් කමිටුව නොමඟ ගොස් පූර්ව නිගමන වලට එළැඹ ඇති බව තම ආයතනයට නිසැකවම ඔප්පු කර පෙන්වීමට හැකියාව තිබූ නමුත් ඊට අවස්ථාවක් ලබා නොදුන් බවද ඔවුන් දක්වා ඇත.

තවදුරටත් මෙම පොලිස් ව්‍යාපෘතියෙන් සමාජ යහපතට අහිතකර බලපෑමක් සිදුවේද යන්නත් එයින් කිසිඳු අයුරකින් ජාතික ආරක්ෂාවට අහිතකර බලපෑමක් සිදුකර ඇත්ද යන්නත් පිළිබඳ කරුණු දක්වමින් ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය පවසන්නේ 2001 වසරේ සිදුකරන ලද මහජන මත විමසුම් සමීක්ෂණයෙහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස පොලිස් ව්‍යාපෘතිය ක‍්‍රියාත්මක කිරීමේ දැඩි අවශ්‍යතාවක් පැන නැඟුණ බවය. මින් පෙර කිසිදු සංවිධානයක් හෝ පොලීසිය විසින්ම හෝ පොලීසියේ යහපාලනය සම්බන්ධ ගැටලූ හඳුනා ගැනීමට පුළුල් උත්සාහයක් දරා නොතිබුණි. ශ‍්‍රී ලංකාව විසින් පිළිගෙන ඇති එක්සත් ජාතීන්ගේ ඳුෂණයට එරෙහි ජාත්‍යන්තර සම්මුතිය යටතේ රජය සිවිල් සමාජය හා එක්ව ඳුෂණය පිටු දැකීමට බැඳී සිටී. එබැවින් මෙවැනි මහජන ආයතන සිවිල් සමාජය හා එක්ව සිදුකරන කවර උත්සාහයක් වුව වැළැක්වීමට අසාධාරණ ලෙස මැදිහත් වීමක් සිදුවුවහොත් එය රටවැසියාගේ යහපතට හා රටේ ප‍්‍රතිරූපයට අයහපත් ලෙස බලපානු ඇති බවද එම ආයතනය දක්වයි.

ජාතික ආරක්ෂාවට මෙම ව්‍යාපෘතිය අහිතකර ලෙස බලපා ඇති බවට කමිටුව කළ නිගමන සම්පුර්ණයෙන්ම ප‍්‍රතික්ෂේප කරමින් මෙම ආයතනය දක්වා සිටියේ ධනාත්මක තොරතුරු, පොලීසියේ ආයතනික ව්‍යුහය හා පොලිස් කාර්යයන් යන ප‍්‍රධාන කරුණු ඇසුරෙන් පමණක් ව්‍යාපෘතිය සිදුකළ බවයි. ඕනෑම ශිෂ්ට සමාජයක් හෝ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය ක‍්‍රියාත්මක වන රටක මෙම තොරතුරු ජනතාවට නිදහසේ ලබා ගැනීමට හැකි විය යුතුය. මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා පොලිස් බුද්ධි අංශය, රහස්‍ය තොරතුරු හෝ විශේෂ කාර්ය බලකායේ කටයුතු පිළිබඳව කිසිඳු තොරතුරක් ලබා නොගත් අතර මෙමඟින් සොයා බැලූවේ පොලීසියේ ප‍්‍රතිපත්තිමය කාරණා ගැන පමණක් නිසා මින් ජාතික ආරක්ෂාවට කිසිදු අහිතකර බලපෑමක් සිදු වී නැති බවයි.

කමිටුවේ අතුරු වාර්තාවේ සඳහන් ” රටෙහි බෙදුම්වාදී ක‍්‍රියාවන්ට අධාර සපයන බවට අපකීර්තිමත් නාමයක් හිමි කරගෙන සිටින නොරාඩ් සංවිධානය විශාල මුදලක් වැය කරමින් රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන ඔස්සේ මෙම ව්‍යාපෘතිය දියත් කොට ඇත” යන්න තරයේ ප‍්‍රතික්ෂේප කරමින් ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය පවසන්නේ, කිසිදු ආධාර කණ්ඩායමක සහාය නොමැතිව සැලසුම් කරන ලද මෙම ව්‍යාපෘතිය ක‍්‍රියාත්මක කිරීමට ආධාර කණ්ඩායම්වලට ආරාධනා කරන ලද්දේ තමන් විසින් බවයි. බොහෝ ආධාර කණ්ඩායම් ගණනකින් තෝරාගත් නොරාඩ් සංවිධානය ජාත්‍යන්තර කීර්තියට පත් එමෙන්ම ව්‍යාපෘතියක අන්තර්ගතයන් සම්බන්ධයෙන් ඇඟිලි නොගසන බවට අවංකභාවයක් පෙන්වා ඇති ආධාර සංවිධානයකි. එපමණක් නොව එය මෙරට විදේශ කටයුතු , කර්මාන්ත, ප‍්‍රාදේශීය යටිතල පහසුකම් සංවර්ධන, ධීවර සහ ජලජ සම්පත්, සංස්කෘතික යන අමාත්‍යාංශයන්ට සහ සංස්කෘතික අරමුදල යන රාජ්‍ය ආයතනවලට ආධාර සපයන ජාත්‍යන්තර සංවිධානයකි.

පොලීසියේ රහස්‍ය තොරතුරු ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය විසින් නොර්වේ රටට විකුණා ඇති බවත්, මෙම ව්‍යාපෘතිය මඟින් එබඳු තොරතුරු ලබා ගැනීමට නොර්වීජියානු රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සහ ට‍්‍රාන්ස්පෙරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය අතර ගිවිසුමක් ඇති කරගෙන ඇති බවත් කියමින් කමිටුවේ සභාපතිවරයා කළ ප‍්‍රකාශය දැඩි ලෙස හෙළා දකින බව එම ආයතනය පවසයි. පොලීසියේ පුර්ව අවසරයකින් තොරව ව්‍යාපෘතියෙහි කිසිදු තොරතුරක් ජනතාව වෙත මුදා නොහැරිය බවත් එවැනි සෑම විටම ඊට පොලීසියේ උපදේශනය ලබා ගත් බවත් එම ආයතනය වැඩි දුරටත් සඳහන් කරයි.

කමිටුව කර ඇති විමර්ශනයේදී මූලිකවම විමසීම් කර ඇත්තේ පොලීසියෙන් තොරතුරු මුදා හැරීමේ ප‍්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙනි. ඕනෑම ශිෂ්ට සම්පන්න රටක පාර්ලිමේන්තුව ඇතුළුව සෑම ආයතනයක්ම තොරතුරු ලබා දීමේ අයිතියට ගරු කරනු ලබන අතර බොහෝ රටවල පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කොට ගත් රජය විසින් ගරු කරනු ලබන තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය පිළිබඳ නීති පවතී. පාර්ලිමේන්තුව මගින් එම අයිතියට අභියෝග කිරීමේ අහිතකර ප‍්‍රතිඵලය වනුයේ නීත්‍යානුකූල තොරතුරක් පවා මෙරට ජනතාවට ලබාදීමට මැලිවන තරමටම රාජ්‍ය ආයතන පසුගාමී වීමයි.

තවද මහජන මුදලින් නඩත්තු වන කිසිඳු ආයතනයක කටයුතු පරීක්ෂාව සඳහා කිසිඳු මහජන ආයතනයක හෝ පාර්ලිමේන්තුවේ අවසරයක් සිවිල් සමාජයට අනවශ්‍යය බවද ට‍්‍රාන්ස්පෙරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය දක්වා සිටියි.

මෙරට තොරතුරු දැන ගැනීමේ අයිතිය පිළිබඳ නීති බල පවත්වන්නේ නම් ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය හෝ වෙනත් කිසිදු ආයතනයකට තොරතුරු ලබා ගැනීම සඳහා පොලීසිය මත යැපෙන්නට සිදුනොවන බව දක්වන එම ආයතනය පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රීවරුන්ට ලබා ගත හැකි සියලූ තොරතුරු ඔවුන් නියෝජනය කරන මහජනතාවටද ලබා ගැනීමට හැකියාවක් සහිත නීතිමය රාමුවක් ඇති කළ යුතු බව කියා සිටියි. එබැවින් මන්ත‍්‍රීවරුන්ට ලබාගත හැකි තොරතුරු සියල්ල මහජනතාවටද ලබාගත හැකිවන පරිදි තොරතුරු ලබා ගැනීමේ අයිතිය ආරක්ෂා වන නීති පද්ධතියක් නිර්දේශ කරන්නැයි කමිටුවෙන් ඉල්ලා සිටිමින් ට‍්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ‍්‍රී ලංකා ආයතනය යෝජනා කිහිපයක් ඉදිරිපත් කර ඇත.

i. පාර්ලිමේන්තු කටයුතු සම්බන්ධයෙන් සාධාරණ සහ විනිවිදභාවයෙන් යුතු පිළිවෙතක් ඇතිකොට, එමඟින් කමිටු සමාජිකයන්ට තම බලය අයථා ලෙස පරිහරණය කිරීමට ඇති ඉඩකඩ අහුරා දැමිය යුතුය. ඔවුන්ට තමන් අයත් දේශපාලන පක්ෂවල න්‍යාය පත‍්‍රයන් වර්ධනය කරගැනීමට කමිටු ක‍්‍රියාකාරකම් යෙදවීම හෝ වරප‍්‍රසාද තොරතුරු අයිතිය අයථා පරිහරණය කිරීම වැළැක්විය යුතුය.

ii. පුද්ගලයන් සහ සංවිධාන සම්බන්ධයෙන් තීන්දු ගනු ලබන සියලූ පාර්ලිමේන්තු කමිටු ස්වභාවික නීතියේ මුලික අංශ දෙක ඉහළින් ගරුකළ යුතුය. (එනම් තමන්ගේ විනිශ්චය කාරයා තමන් නොවිය යුතුය, තීන්දුවක් ගැනීමට පෙර සියළු සාධාරණ අවස්ථාවන් අදාළ පාර්ශ්ව වෙත ලබා දිය යුතුය.)

iii. කමිටුව බාහිර බලවේගයන් මඟින් පාලනය නොවන බවටත්, දේශපාලන න්‍යායන්, කමිටු සාමාජිකයන්ගේ පුද්ගලික සැලසුම් සහ පක්ෂ ප‍්‍රතිපත්තීන් කමිටුවේ තීරණ ගැනීමේදී සාධක නොවන බවටත් තහවුරු කිරීම කමිටුවේ පරම යුතුකම වන්නේය.

iv. පාර්ලිමේන්තු වරප‍්‍රසාද පනතේ 09 වැනි වගන්තියේ ඊ කොටස ඉවත් කර, එය සංශෝධනය කොට, කමිටුවක කටයුතු හා විභාගයන් පිළිබඳ මහජනතාවට තම අදහස් දැක්වීමට ඇති අයිතිවාසිකම තහවුරු කළ යුතුය.

Back to Home

Monday, January 12, 2009

කොමිසම කටයුතු කරන්නේ විෂය පථයට අදාළව පමණයි


නීතීඥ නිමල් පුංචිහේවා
මානව හිමිකම් කොමිසම් සභාවේ අතිරේක ලේකම්

මානව හිමිකම් කොමිසමට පැමිණිලි ඉදිරිපත් කළ හැක්කේ කාටද?
ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් මූලික අයිතිවාසිකම් කඩවෙලා කියලා හිතෙනවා නම් ඕනම කෙනෙකුට මානව හිමිකම් කොමිසටමට පැමිණිලි කිරීමේ හැකියාව තියෙනවා.

ඒ කොපමණ කාලයක් ඇතුළතද?
උල්ලංඝනය සිදුවෙලා මාස තුනක් ඇතුළත කොමිසමට පැමිණිලි කල යුතුයි. එය වධහිංසා සම්බන්ධයෙන් බලපාන්නේ නැහැ.

පැමිණිල්ලක් ලැබුණු පසු කොමිසම ඒ වෙනුවෙන් ගන්නා පියවර මොනවාද?
පැමිණිල්ල විභාග කිරීම සහ විමර්ශන කටයුතු කිරීම අදාළ නිළධාරීන්ට පවරා එමගින් නිර්දේශ නිකුත් කිරීම.

මානව හිමිකම් කොමිසම නිකුත් කරන නිර්දේශ එම අදාළ ආයතන ක‍්‍රියාත්මක නොකරන අවස්තා තිබෙනවාද ?
සියයට විස්සක් පමණ එවැනි අවස්තා තිබෙනවා. ප‍්‍රධාන වශයෙන් සෞඛ්‍ය දෙපාර්තුමේන්තුව සහ අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය සම්බන්ධ ආයතන තමයි දැනට එවැනි නිර්දේශ ක‍්‍රියාත්මක කිරීමේ දුර්වලතාවක් පෙන්නුම් කරන්නේ.
බරපතල මානව හිමිකම් කඩවීම් සම්බන්ධව මීට පෙර විමර්ශන කටයුතු සිදුවූ අවස්ථා වල කොමිසම අගතියට පත් පාර්ශ්වයන් වෙනුවෙන් සිය නීතීඥයින් යෙදවූවා. නමුත් දැනට සිදුවෙන ජනාධිපති පරීක්ෂණ කොමිසමේ විමර්ශන වලදී අගතියට පත් පාර්ශ්වයන් වෙනුවෙන් කොමිසම එවැනි සහනයක් ලබා දුන්නේ නැහැ.
යම්කිසි විශේෂ සිදුවීමක් සම්බන්ධයෙන් කොමිසම එවැනි ඉදිරිපත් වීම් සිදුකරනවා. දැනුත් කොමිසම එවැනි සමහර සිදුවීම් වෙනුවෙන් පරීක්ෂණ සිදුකරන අවස්තා තිබෙනවා. ත‍්‍රිකුණාමලයේ ඝාතනය වූ දාහත්දෙනාගේ සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් අපි මූලික පරීක්ෂණය සිදුකර ජනාධිපති කොමිසමට වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළා. නමුත් අපේ විෂය පථයෙන් එහාට ගිය පුද්ගල සිද්ධි සම්බන්ධයෙන් ඒ වෙනුවෙන් කටයුතු කරන කොමිසම් සභාවලට පැවරී ඇති බල තල අනුව අපි ඒ කාර්ය පවරනවා.

කොමිසම් සභාවේ ප‍්‍රධාන කාර්ය භාරය කුමක්ද
ප‍්‍රධාන කාර්ය භාරයන් තුනක් තියෙනවා. එක රට තුළ මූලික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම. දෙක අයිතිවාසිකම් ප‍්‍රවර්ධනය කිරීම. තුන මානව හිමිකම් පිළිබඳ ප‍්‍රජාව දැනුවත් කිරීම.

කොමිසමට නිළධාරීන් පත්කිරීම, කොමිසමේ ස්වාධීනතාව, වාර්ෂික වාර්තා නිකුත් නොකිරීම, ආපදා අවස්තාවල කි‍්‍රයාත්මක නොවීම, සිවිල් සංවිධාන සමඟ සබඳතා බිඳ වැටීම යන ජාත්‍යන්තර නිර්ණායකයන් සලකා බලා මානව හිමිකම් කොමිසම ඒ ශ්‍රේණියේ සිට බී ශ්‍රේණිය දක්වා පහත හෙලූවා. ඒ වෙනුවෙන් කොමිසම ගෙන ඇති පියවර මොනවාද?
ඒ සඳහා බලපෑවේ ඉන් හේතු තුනක් පමණයි. එක ඔබ සඳහන් කළ කොමසාරිස්වරුන් පත් කරන ආකාරය. දෙක වාර්ෂික වාර්තා නිකුත් නොකිරීම. තුන එක්දාස් නවසිය අසූගණන් වල අතුරුදහන් වීම් සම්බන්ධව තිබු පුද්ගලයන් දෙදාහකගේ පරීක්ෂණ කටයුතු අවසන් කර නොතිබීම. සිවිල් සංවිධාන සමඟ සබඳතා බිඳ වැටීම කියන කාරණය එහිදී ඔවුන් සඳහන් කළේ නැහැ.

එතකොට කොමිසම සිවිල් සංවිධාන සමඟ පැවැත්වු සබඳතා බිඳ වැටීම කියන කාරණය බී ශ්‍රේණිගත කිරීමට බලපෑවේ නැහැ කියලද ඔබ කියන්නේ ?
එම කාරණය ඔවුන් සඳහන් කරලා තිබුණේ නැහැ.

බී ශ්‍රේණිගත කිරීම සම්බන්ධයෙන් කොමිසම් සභාවේ ස්ථාවරය මොකක්ද?
මෙහි පත් කිරීම් සම්බන්ධයෙන් කොමිසම් සභාවේ කාර්ය මණ්ඩලයට වගකීමක් දරන්න බැහැ. ජනාධිපතිතුමා අදාළ පත්වීම් සිදුකලා. කොමිසම ක‍්‍රියාත්මක වුණා. එහි නීතිමය භාවය ගැන අධිකරණයටත් ගියා. නමුත් අධිකරණයත් ඒ ගැන ප‍්‍රශ්න කරන්න බැහැ කියලා දන්වලා තියෙනවා. එම කාරණය නීතිය හා ව්‍යවස්ථාව සම්බන්ධ ගැටළුත් එක්ක බැඳිලා තියෙනවා. වාර්තා නිකුත් නොකිරීම සම්බන්ධයෙන් කියනවා නම් බී ශ්‍රේණිගත කරනකොටත් අපි වාර්තා සකස් කරලා අවසන් වෙලා භාෂා තුනෙන්ම පරිවර්ථන කටයුතු සිදුකෙරෙමින් තිබුණේ. තුන්වන කාරණය ගැන කිව්වොත් ඔවුන් කියන පුද්ගලයන් දෙදාස් ගණනකගේ අතුරුදහන් වීම් එක්දාස් නවසිය අසූගණන් වල සිදුවූ ඒවා. ඒ වන විටත් ඒවා ගැන සොයා බලා පරීක්ෂණ වාර්තාවක් නිකුත් කරලයි තිබුණේ. ඒ නිසා කොමිසම විශ්වාස කරනවා ඉදිරියේදී මේ තත්ත්වයේ වෙනසක් වෙයි කියලා.

නමුත් පසුගියදා ඒෂියා ෆැසිපික් ෆෝරම් එකේදී මානව හිමිකම් කොමිසම සිවිල් සංවිධාන සමඟ පවත්වන සබඳතා බිඳ වැටී ඇති බව පැහැදිලිව කියවුණා.
සිවිල් සංවිධාන සමඟ සහ සම්බන්ධයක් පැවැත්වීම කොමිසමේ වගකීමක්. කොමිසම සමඟ කටයුතු කිරීමට එක්වෙන්න කියලා සිවිල් සංවිධාන වලට අපි ආරාධනා කළත් පසුගිය කාලයේ කොමිසමේ පත් කිරීම් නිවැරදි නැහැ කියා ඔවුන් දරපු ස්ථාවරය නිසා බොහෝ සිවිල් සංවිධාන කොමිසමේ කටයුතු වලින් ඉවත් වුණා.

ලංකාවේ වර්තමාන මානව හිමිකම් තත්ත්වය සම්බන්ධයෙන් වාර්ථාවක් ලබා ගැනීමට උත්සාහ කිරීමේදී මැතකදී කොමිසම සිවිල් සංවිධානයකට ප‍්‍රකාශ කර තිබුණා ‘ඔයාලා අපිව විවේචනය කරන නිසා අපි ඔයාලට වාර්තා ලබා දේන්නේ නැහැ’ කියලා. විවේචනය කළ යුතු කාරණා එසේ නොකර සැඟවීමද කොමිසම සිවිල් සංවිධාන වලින් අපේක්ෂා කරන්නේ?
ඔය කියන කාරණය නිවැරදිද කියලා පුද්ගලිකව මම දන්නේ නැහැ. කොමිසම හැටියට එවැනි ප‍්‍රකාශයක් කරා කියලා මම විශ්වාස කරන්නේ නැහැ. නමුත් සමහර විට යම් කොමසාරිස්වරයෙක් තමන්ගේ පුද්ගලික අදහසක් එසේ ප‍්‍රකාශ කළා වෙන්න පුළුවන්.

මානව හිමිකම් කඩකිරීමක් හෝ වෙනයම් තොරතුරක් ලබා ගැනීමට සිවිල් සංවිධාන වලට අයිතියක් තිබෙනවාද?
ඔව්. සමහර තොරතුරු හෙළිදරව් කිරීමේ ගැටළුවක් නැහැ. නමුත් ඇතැම් තොරතුරු අප හෙළි කරන්නේ සංඛ්‍යාත්මකව පමණයි. ඒ රහස්‍ය භාවය ආරක්ෂා කළ යුතු නිසා.

කොමිසම සිවිල් සංවිධානවල සහයෝගය බලාපොරොත්තු වනවාද?
කොමිසම සිවිල් සංවිධානවල සහයෝගය බලාපොරොත්තු වෙනවද, නැත්ද කියන ගැටළුව පැන නගින්නේ නැහැ. අපට නියමිත කාර්ය භාරය තුළ ඔවුන් සමඟ අප කටයුතු කළ යුතුයි. නමුත් මෑත කාලයේ ඉස්සර තරම් ඔවුන් කොමිසම සමඟ සමීප වුණේ නැහැ. සිවිල් සංවිධාන ගැන මට විවේචනයක් තියෙනවා. ඉස්සර සිවිල් සංවිධාන විවිධ ගැහැට වලට මුහුණ දෙමිනුයි සමාජය තුළ මිනිස්සු සංවිධානය කරගෙන මානව හිමිකම් කඩවීම් වලට එරෙහි වුණේ. දැන් බොහෝ සිවිල් සංවිධාන ඉතා පහසුවෙන් කටයුතු කරන තත්ත්වයකට පත්වෙලා. පත්තරේකට ලියුමක් ලියලා, ජීනීවා කමිටුවට වාර්තාවක් යවලා. මාධ්‍යට ප‍්‍රකාශයක් කරලා පැත්තකට වෙනවා. වෙන කාට හරි කොන්තරාත් දීලා තමන්ගෙන් කෙරෙන්න ඕන සමාජමය වගකීම පැහැර හැරලා ගෙදර ගිහින් නිදා ගන්නවා. සිවිල් සංවිධාන වල ගුනාත්මක පිරිහීමක් තියෙනවා. ඔවුන් කොමිසම විවේචන කළ යුතුයි. නමුත් ඒ විවේචන සාධනීය විය යුතුයි. ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීම නොවෙයි කළ යුත්තේ. මානව හිමිකම් කොමිසම වැනි ආයතන පිහිටුවලා තියෙන්නේ විශාල කාලයක් තිස්සේ බොහෝ කැපවීම්, අරගල කරලා. එහි කටයුතු විවේචනය කර ඒවා නිවැරදි කරගන්න උත්සාහ නොකර ප‍්‍රතික්ෂේප කරනවා නම් එහිදී සිවිල් සංවිධාන තමන්ගේ වගකීම හරියට ඉටු කරනවාද කියලා ගැටළුවක් පැන නගිනවා.

කොමිසමට පත් කරන නිළධාරීන් ස්වාධීනව තම රාජකාරිය කරන්නේ නැහැ කියලා බරපතල චෝදනාවක් නැගෙනවා
අපි කොහොමද එහෙම කියන්නේ. යම් කිසි සිද්ධියකදි යම් නිළධාරියෙක් එහෙම ක‍්‍රියා කළා කියනවා නම් අපිට පුළුවන් ඒ ගැන පරීක්ෂණ කරලා ඇත්ත සොයාගන්න. නිළධාරීන් ස්වාධීන නැහැ කියන එක සමාජයේ ඇති වෙලා තියෙන මතයක් විතරයි. ඒ අය ස්වාධීනද නැත්ද කියන එක අප යම් යම් ක‍්‍රියාකාරකම් ඔස්සේ උරගා බලන්න ඕන.

කොමිසමට ක‍්‍රියාත්මක වෙන්න තියෙන බාධා මොනවාද?
ක‍්‍රියාකාරීත්වය අතින් බාධා දෙකක් තියෙනවා. එක බාධාවක් තමයි ප‍්‍රමාණවත් මූල්‍යමය ප‍්‍රතිපාදන නොමැතිවීම අනෙක් බාධාව කොමිසමේ නිර්දේශයන් ක‍්‍රියාත්මක කිරීම බලාත්මක කිරීමට ප‍්‍රතිපාදන නොමැතිවීම.

කොමිසමේ නිළධාරීන්ට ස්වාධීනව කටයුතු කිරීමට ඇති වූ බාධාවක් ලෙස පසුගිය දිනෙක මානව හිමිකම් කොමිසමේ අභ්‍යන්තර අවතැන් වුවන්ගේ ව්‍යාපෘති කළමණාකරු සේනක දිසානායකට වවුනියාවේ මැණික් ෆාම් කියන අවතැන් කඳවුරට ඇතුල් වීමට ඉඩ නොදීම දක්වන්න පුළුවන්
ඔය සිද්ධිය වාර්තා වෙලා තිබුණේ නැහැ. ඔබ කියනකොටයි මම දන්නේ. ඔහු කොමිසමේ කොමසාරිස්වරුන්ට වාර්තා කරලා ඒ වෙනුවෙන් පියවර ගෙන ගැටළුව විසදා ගත්තද කියලා මම දන්නේ නැහැ. ඇත්තටම එහෙම බාධාවක් සිදු වුණා නම් ඒක බරපතල තත්වයක්. එය අපි නිරාකරණය කර ගත යුතුව තිබුණා. නමුත් මම පුද්ගලිකව ඒ සිද්ධිය ගැන දැන ගෙන හිටියේ නැහැ.

සන්නද්ධ ගැටුමක් පවතින අවස්තාවකදී මානව හිමිකම් කොමිසමට විශාල කාර්ය භාරයක් පැවරෙනවා. එහිදී කොමිසම කටයුතු කරන්නේ කොහොමද?
මෙවැනි අවස්තාවලදී අපේ කාර්ය භාරය ඉතා සියුම් සහ බරපතල ස්වභාවයක් ගන්නවා. අපි යුද්ධයට කැමති හෝ අකමැති වුණ ත් යුද්ධයකදී මිනිසුන්ගේ අයිතිවාසිකම් කඩවීම් වැඩියි. මේ නිසා සෑම අතකින්ම අපට පැවරෙන කාර්ය භාරය විශාලයි.

කොමිසමේ වර්තමාන කාර්ය භාරය ගැන ඔබ සෑහීමකට පත්වෙනවාද?
යම් ප‍්‍රමාණවත් වැඩ කොටසක් කරන බව මම විශ්වාස කරනවා. නමුත් ඊට වඩා වැඩ කොටසක් කළ හැකියි සහ කළ යුතුයි කියන ස්ථාවරයේ මම ඉන්නවා.

අධිකරණය සහ විධායකය අතර උද්ගත වෙලා තියෙන ගැටළුව සම්බන්ධයෙන් පුරවැසියන්ගේ පාර්ශ්වයෙන් කොමිසම මැදිහත් වෙනවාද ?
රටේ පවතින යුධමය තත්ත්වය නිසා කොමිසමේ එවැනි මැදිහත් වීම් වලින් වෙනත් ගැටලූ රාශියක් ඇති වෙනවා නම් ඒ ගැන අපි දෙවරක් සිතිය යුතුයි. ඒ නිසා කොමිසම කටයුතු කරන්නේ එහි විෂය පථයට අදාළව පමණයි.

ලංකාවේ මානව හිමිකම් තත්ත්වය වර්ධනය කිරීමට කොමිසමේ පාර්ශ්වයෙන් ගත හැකි පියවර මොනවාද?
මූලිකම දේ කොමිසමේ නිර්දේශ, තීරණ බලාත්මක කිරිම. නමුත් එය සිදුකළ හැක්කේ කොමිසමට නොවෙයි සිවිල් සංවිධාන වලට. ඔවුන් ඒ වෙනුවෙන් කොමිසම සමග එක්වී යම් ක‍්‍රියාකාරීත්වයක් ගෙන යා යුතුයි.

ඔබ ආරාධනා කරනවාද සිවිල් සංවිධාන වලට කොමිසම සමඟ එකතුවෙලා සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන්න එන්න කියලා.
ඔව්. මම ආරාධනා කරනවා සිවිල් සංවිධාන වලට අපිත් එක්ක එකතු වෙන්න කියලා. ඒ සඳහා විවෘත ඉඩක් තියෙනවා.

Sunday, January 11, 2009

Sketching Human Rights කාටුන් ප‍්‍රදර්ශනය

එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් ප‍්‍රඥප්තියට වසර 60 ක් පිරීම නිමිත්තෙන් පසුගිය දෙසැම්බර් 10 දා එක්සක් ජාතීන්ගේ මූලස්ථානය පැවැත්වූ Sketching Human Rights කාටුන් ප‍්‍රදර්ශනයට ලෝකයේ රටවල් කීපයකින් ඉදිරිපත් වූ කාටුන් කීපයකි මේ.







Dengcoy - Singapore


Jugoslav Vlahovic serbia




Kostas Mitropoulos Greece


onathan Shapiro (Zapiro) South Africa